Kalsiyum, Fosfor, Magnezyum, Demir

Madenler ve Eser Elementler

Biyolojik önemi olan madenler suda kolay erimezler, emilimleri de güçtür. Kanda genellikle proteine bağlı dolaşırlar, böbreklerin bu madenieri itrah edebilme yetenekleri sınırlıdır. Eser elementler bazı enzim sistemlerinin işlemesi bakımından gereklidir. Bunlar. kalsiyum, fosfor, magnezyum, strosiyum, kükürt ve demirdir.

Kalsiyum (Ca): Normal erişkin bir bireyin vücudunda 1200 gr. civarındadır. Vücuttaki kalsiyumun % 99'u kemiklerde, kemik hücrelerinin ürettiği protein ipliklerinin oluşturduğu matrikse oturarak kemiklerin ve dişlerin sertliği, dayanıklılığını sağlar. En önemli besinsel kalsiyum kaynağı süttür.

Fosfor (P): Doğada çok yaygın olarak bulunduğu için, besinsel fosfat eksikliği pek görülmez. Ancak antiasit olarak aşırı alüminyum hidroksit alanlarda besinlerle alınan fosfat sindirim kanalında bağlanabilir ve emilim çok azalır. Vücuttaki fosforun çoğu kemiklerdedir. Böbreklerle itrah edilir. Böbrek fonksiyonları normalse fosfor metabolizması paratiroid hormonu ve D vitamini ile ayarlanır.

Magnezyum (Mg): Vücutta az miktarda bulunur. Birçok enzim sistemlerinin işlemesinde, bazı hormonların salınmasında, hücre içi sodyum-potasyum metabolizmasının ayarlanmasında önemi bilinen bir katyondur. Yeşil sebzeler dışında tahılda da bulunur. Magnezyum eksikliği manütrisyonlu çocuklarda, ishali olan veya barsak emilimi bozulmuş kimselerde ve alkoliklerde sık görülür. Magnezyum fazlalığında ise bilinç bozulur, koma meydana gelebilir. Kalpte ileti bozuklukları gelişebilir.

Stronsiyum: Doğada çok yaygındır. Yaşam için varlığının şart olduğu gösterilmiş değildir. Atom bombası denemelerinden sonra yağan küllerde izotoplar bitkilere ve hayvanlara oradan da insanlara geçerek radyoaktivite hastalıklarına yol açar.

Kükürt (5): Hücrelerin hepsinde bir miktar kükürt vardır. Hücre proteinlerinin yapısına girer.

Demir (Fe): Oksijeninin alınması ve dokulara iletilmesi demir sayesinde olur. Demir emilimi duodenum ve jejunumdan olur. Demir em ilimi için besinlerdeki üç değerlikli demirin iki değerlikliye indirgenmesi gerekir. Mukoza hücrelerindeki apoferritin molekülü demir ile birleşince ferritin haline geçer. Bu şekilde hücre içine depolanır. Hücreler ferritin ile dolup hücre de lümene dökülürse alınan demirin fazlası yeniden barsağa ekskrete edilmiş olur. Barsak mukozası ile karşılaşan demirin bir kısmı plazma proteini olan transferrine bağlanır ve bu demir kan dolaşımına geçer.